ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ

Έναμισης χρόνος από το τελευταίο μου post. Δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη. Άλλα κι άλλα σχέδια απέτυχαν ή ματαιώθηκαν, άλλες ιδέες μένουν ακόμα μετέωρες, άλλος ο κόσμος για τον οποίο ελπίσαμε και άλλος αυτός που έχουμε. Η αρθρογραφία των blog δεν είμαι βέβαιος αν έχει παρέλθει, πλην συγκεκριμένων εξαιρέσεων. Ίσως είναι ηλικιακό θέμα, ίσως είναι δικό μου ηλικιακό θέμα, ίσως ευρύτερα το γεγονός ότι μετά την έκρηξη του internet και των (anti)social media την τελευταία δεκαετία, κατέληξα (στο προφανές συμπέρασμα) πως το δίκτυο δεν είναι πραγματικότητα – τουλάχιστον σε έναν συντριπτικό βαθμό. Σίγουρα έχει αρκετές χρησιμότητες, αλλά κατά βάση έχει καταστεί αναγκαίο με τη βία. Τέλος πάντων, αυτό είναι άλλη και μάλλον ανεξάντλητη κουβέντα.

Ωστόσο, αυτή εδώ η μισοξεχασμένη γωνιά του internet παραμένει διαθέσιμη για όταν θέλω διακαώς να γράψω κάτι που μοιάζει να μην χωράει πουθενά αλλού ή δεν θέλω να χαθεί στο ατέρμονο feed του Facebook. Το θέμα μου, λοιπόν, είναι η αρθρογραφία στην εποχή του internet, όχι στο συνολό της, αλλά ορισμένες από τις πολύ προβληματικές όψεις της. Είναι κάτι με το οποίο ασχολιόμουν πολύ ενεργά για περίπου μια δεκαετία (στις διάφορες ενσαρκώσεις COMICDOM, σε προσωπικά blog, σε μερικά άλλα μέρη)  και πλέον πιο περιστασιακά, όπως στην ετήσια Top X λίστα του Comicdom.gr και για ένα διάστημα στο site Will o’ Wisps.

Διαβάζω πολύ, πάρα πολύ και έχω μια “εκπληκτική” ικανότητα για συγκράτηση μάλλον άχρηστων πληροφοριών που διασκεδάζουν κόσμο σε συνάξεις. Πράγμα μάλλον απρόσμενο: όταν διάφορα αντικείμενα, συνήθως της λογοτεχνίας, του κινηματογράφου ή της ποπ κουλτούρας έρχονται στο προσκήνιο, με αποτέλεσμα να γράφει, θαρρείς, όλο το internet για αυτά, οι άχρηστες αυτές πληροφορίες με κάνουν να βλέπω όλεες τις αστοχίες, από τις ασήμαντες μέχρι τις τερατώδεις. Είναι μια δεξιότητα αμφιβόλου χρησιμότητας και εξασφαλισμένης νοητικής κούρασης, ειδικά για έναν editor (που έχω υπάρξει, μεταξύ άλλων), ειδικά σε μια εποχή που όλοι προσβάλλονται με το παραμικρό, αντί να μαθαίνουν από την κριτική.

Με την σχετικά μάταιη ελπίδα πως τα παρακάτω θα αλλάξουν οτιδήποτε ουσιαστικό, παραθέτω λοιπόν ορισμένες οδηγίες ή / και παρατηρήσεις προς όσους λογίζονται γραφιάδες του internet (ή, πιο σπανίως, του εντύπου). Όλα αυτά κατά κανόνα δεν αφορούν τα ειδησεογραφικά site με την αυστηρή έννοια του όρου, καθότι η πιστότητα αυτών που νοούνται μέσα ενημέρωσης είναι μια τελείως διαφορετική κονσέρβα γεμάτη σκώληκες (παιγνιώδης απόδοση του can of worms), όσο τα site (blogs, FB posts, Twitter, other) που ασχολούνται με την ποπ κουλτούρα και τις προεκτάσεις της:

1. Διάβασες κάτι, φίλος φίλου φίλης σου είπε το α ή το β με πλήρη βεβαιότητα, κάτι πήρε λοξά το μάτι σου. Μην το αναπαράγεις σαν γεγονός ή είδηση χωρίς να το ψάξεις στοιχειωδώς. Στην εποχή του Google, των smartphones και των tablet δεν έχεις δικαιολογία. Το Onion, το Κουλούρι και συναφή σατιρικά site ΔΕΝ είναι πηγή ειδήσεων και το λένε ευθαρσώς. Ειδική σημείωση: αν κάτι μοιάζει υπερβολικά προκλητικό, παράξενο, κάνει τον κάθε καμμένο να βγαίνει από την τρύπα του και να λέει σαχλαμάρες, googlαρέ το με τη λέξη hoax δίπλα. Συχνά σώζει την αξιοπρέπειά σου.
2. Η Wikipedia ΔΕΝ είναι πηγή όταν αρθρογραφείς, τουλάχιστον όχι αξιόπιστη πηγή. Μπορεί να είναι μόνο σημείο έναρξης, ενδεχομένως πηγή πηγών, ή σημείο ανφοράς για μια γρήγορη πληροφορία. Η Wikipedia μεταφρασμένη ΔΕΝ είναι έρευνα και συνήθως το κείμενο που προκύπτει “φωνάζει” ότι είναι μετάφραση από άνθρωπο που δεν ξέρει να μεταφράζει.
3. Αν κάτι μπορεί να το βρει κανείς με ένα-δυο googlαρίσματα, δεν είναι άξιο λόγου ως άρθρο ειδικής θεματολογίας. Ένα τέτοιο άρθρο απευθύνεται μόνο σε τεμπέληδες που θέλουν να googlάρει άλλος κόσμος το οτιδήποτε για λογαριασμό τους. Είναι το χειρότερο είδος αναμασήματος.
4. Αν έχεις γενική άγνοια για κάτι, μην γράψεις για αυτό δίχως να αποκτήσεις μια στοιχειώδη επαφή. Παράδειγμα: δεν έχεις ιδέα από PC Games και καλείσαι να γράψεις ένα σχετικό άρθρο, ή θες να συμπεριλάβεις μια σχετική πληροφορία σε παρεμφερές άρθρο. Μην αντιγράφεις και μην μεταφράζεις αναλύσεις που δεν καταλαβαίνεις από Wikia για να δείχνεις “σφαιρική άποψη”. Είναι σχεδόν βέβαιο πως θα εκτεθείς. Κάνε απλή παράθεση, βάλε ένα link και ασχολήσου με αυτό που ξέρεις – ή, απόκτησε πρώτα μια στοιχειώδη επαφή.
5. Όσο κι αν αγαπάς ή ασχολείσαι με ένα αντικείμενο, είναι βέβαιο πως ανά τα χρόνια έχεις παρανοήσει πράγματα διότι δεν χρειάστηκε ποτέ να τα ελέγξεις. Σύμφωνα με τη λογική του #1, όταν υπογράφεις υπευθύνως ένα κείμενο, δεν δικαιολογείσαι να γράφεις πατάτες επειδή “έτσι νόμιζες”. Η αγάπη για ένα αντικείμενο ΔΕΝ σε κάνει αυτομάτως ειδήμονα για το εν λόγω αντικείμενο, ειδικότερα δε για την ιστορία του, η οποία πιθανότατα ΔΕΝ ξεκινάει στα ’90s. Ακούγεται παράξενο, το ξέρω, αλλά έχω δει πάρα πολλά άρθρα που παραθέτουν τη συγκεκριμένη δεκαετία ως βαθύ παρελθόν, διότι τότε υπήρξε παιδί ο αθρογράφος .
6. Μην συγχέεις και μην κρίνεις ανόμοια πράγματα, ακόμη κι αν είναι συγγενή.  Π.χ. αν έχεις μια γραμμή σκέψης για ένα manga, συνήθως ΔΕΝ μπορείς να αξιοποιήσεις ως επιχείρημα το αντίστοιχο anime, διότι κατά κανόνα υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις – χρονικές, σεναριακές, μαρκετίστικες κλπ. κλπ.
7. Όποια κι αν είναι η άποψη που θέλεις να περάσεις, η ιδέα που σε απασχολεί, το συναίσθημα που σου γέννησε ένα αντικείμενο, πρώτα πρέπει να θέσεις τις βάσεις και μετά ν’ αρχίσεις τις αναλύσεις (που συχνά απλά ταιριάζουν με το κλίμα της εποχής). Π.χ. με τη “διαφορετικότητα” να είναι η αγαπημένη καραμέλα του internet, είδα ένα σωρό κόσμο να την καθιστά κεντρικό αντικείμενο του Shape of the Water – και όντως, ο κόσμος το καταπίνει αυτό αμάσητο. Το πρόβλημα είναι πως η συζήτηση πρέπει να ξεκινήσει από τα εξής δύο πράγματα: πρώτον, είναι μια ταινία του Del Toro κατά βάση εμπνευσμένη από το design που έκανε για τον Abe Sapien στο Hellboy. Δεύτερον, είναι ουσιαστικά Η Μικρή Γοργόνα αντεστραμμένη με μια μίξη από την Ωραία και το Τέρας. Και άντε πες, αυτά δεν “πουλάνε” τόσο σαν πληροφορίες. Το πιο προβληματικό είναι ότι απουσιάζουν τελείως, εστιάζοντας μόνο στην “ιδέα” που ενστερνίζεται ο γράφων και που είναι ήδη “προ-μασημένη”.
8. Μάθετε να γράφετε. Ακούγεται σκληρό, ίσως ακόμη και κακεντρεχές, αλλά δεν το παίρνω πίσω: αν δεν ξέρεις να γράφεις στη μητρική σου γλώσσα, μην γράφεις. Πρώτα μάθε, μετά γράψε. Είναι αδιανόητο ενήλικες να μοστράρονται ως αρθρογράφοι και να ξέρουν οριακά (στα καθ’ ημάς) ελληνικά Δημοτικού. Δεν μιλάω για ψιλολοΐδια ορθογραφικά (όπου έχεις Spell Checker και πάλι ΔΕΝ δικαιολογείσαι), αλλά για άγνοια (ή αδιαφορία) περί της δομής της γλώσσας και της σημασίας των λέξεων. Συνήθως, δε, βάζει ο άλλος τη φιοριτούρα για να δείξει ψαγμένος και η λέξη σημαίνει άλλο πράγμα. Ο εκάτοτε editor δεν οφείλει να διορθώνει βλακείες για να “δείχνει πρόσωπο” ο αρθρογράφος. Οφείλει να του πει: “Αυτό δεν διαβάζεται, ξαναγράφτο”.
9. (Pet peeve:) Μύθος, παραμύθι και λαογραφία είναι πράγματα συγγενή αλλά σε καμία περίπτωση ίδια. Επίσης, σε διαφορετικό context σημαίνουν διαφορετικά, αλλά πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Ο νοών νοείτο.

Μπορεί να υποθέσετε πως αυτά τα γράφω από του υψηλού μου αλόγου (riding on my high horse), ή επί το κοινότερον καβάλα στο καλάμι. Η πραγματικότητα είναι πως απλά έχω μάθει από σχεδόν όλα τα άνωθεν λάθη (πλην του γλωσσικού) τα τελευταία 15 χρόνια (ναι, μερικά τα έκανα και εντύπως) και τα έχω λουστεί επανειλημμένα από άλλους, γνωστούς, ή μη. Τα λάθη αυτά πολύ συχνά βγάζουν στην επιφάνεια από το χειρότερο είδος Τρολ, μέχρι την ειλικρινή κριτική, τα οποία σχεδόν απαρεγκλίτως οδηγούν σε καυγά και κακή διάθεση μέσα στο εκάστοτε fandom της ποπ κουλτούρας.

Τα παραπάνω τα θεωρώ στοιχειώδη για να βελτιωθεί η σημερινή κατάσταση και σαν κατακλείδα θα προσθέσω το εξής: όλη η σημερινή κουλτούρα της ευθιξίας και κυρίως, του φόβου της ευθιξίας με τα πάντα, η κανονικοποίηση της λογοκρισίας, το μόνο που καλλιεργούν είναι ψευδαισθήσεις ή / και συγκαλυμμένη, αυξανόμενη οργή, αντί να γίνεται πραγματική συζήτηση, με βάση πραγματικά ερεθίσματα. Επίσης, η καταναγκαστική “εξυγείανση”  ή επιπλαστη “ενηλικίωση” των πάντων τα καθιστά μια ομοιόμορφη σούπα που προοδευτικά παύει να έχει το οποιοδήποτε ενδιαφέρον. Αυτό είναι μια καθαρά προσωπική άποψη, είναι όμως κάτι που το βλέπω να αντανακλάται και στην διαδικτυακή αρθρογραφία.

Έγραψα πολλά και υπάρχουν ακόμα άλλα που κολυμπάνε στο κεφάλι μου, αλλά για τώρα θα το κλείσω εδώ.

Καλή χρονιά!

Α.Μ.